اثر تغییرات سطح آب زیرزمینی بر فرونشست دشت سمنان

Authors

  • الهام خراسانی کارشناسی ارشد، دانشکده علوم ‌‌زمین، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
  • عبدالحسین حداد دانشیار، دانشکده مهندسی عمران، دانشگاه سمنان، سمنان، ایران
Abstract:

دشت سمنان واقع در حاشیه شمالی کویر مرکزی ایران، دارای اقلیمی خشک تا نیمه‌خشک است. در دهه‌های اخیر رشد سریع جمعیت و نواحی صنعتی در این دشت و به دنبال آن افزایش نیاز آبی موجب شده تا استحصال بی‌رویه از منابع آب‌ زیرزمینی بالا رود و در نتیجه ژرفای دست‎یابی به سطح آب شدت یابد. همین امر دشت سمنان را در زمره مناطق بحرانی کشور از نظر کمبود منابع آب و پیامدهای پس از آن قرار داده است. در این پژوهش جهت برآورد میزان نشست زمین در بازه زمانی 26/3/1382 تا 23/8/1383 با استفاده از روش تداخل سنجی تصاویر ماهواره‌ای (InSAR)، حداکثر فرونشست 133 میلی‌متری زمین در شهر سمنان و پیرامون آن محرز ‌شده است. با هدف شناسایی عوامل مؤثر در فرونشست بخشی از دشت سمنان، نوسانات عمق سطح آب زیرزمینی نیز به همراه ترسیم نمودار هیدروگراف از نتایج 15 چاه مشاهده‌ای مورد بررسی قرارگرفت که نشان‌دهنده افت ممتد سطح آب در طی دوره‌های آبی سال‌های 1382 تا 1388 بوده؛ به‌طوری که کمینه نرخ افزایش ژرفای سطح آب زیرزمینی محدوده مطالعاتی برابر 22 سانتی‌متر در سال است. آنچه از انطباق مناطق دچار فرونشست و منحنی‌های افت تراز سطح ایستابی آب در این تحقیق بر می‌آید آنست که بهره‌برداری منابع آبی زیرزمینی بیش از میزان تغذیه آبخوان سبب افزایش تنش مؤثر و در نتیجه تحکیم بالای رسوبات شده است که این عامل دشت سمنان را با توجه به خواص ژئوتکنیکی آبخوان مستعد فرونشست می‌کند. به عبارتی پهنه‌های دارای فرونشست بر مناطق افت سطح آب‌های زیرزمینی، منطبق هستند و یا در نزدیکی آنها قرار دارند. از این‌ رو مدیریت منابع آب باید هر چه بیشتر مورد توجه سیاست‌گذاران قرار گیرد تا همگام با توسعه پایدار کشاورزی و ﺻـﻨﻌت بتوان از ادامه روند کنونی فرونشست زمین جلوگیری کرد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی تأثیرات افت سطح آب زیرزمینی بر فرونشست دشت ماهیدشت

فرونشست زمین پایین رفتن تدریجی سطح زمین در اثر تغییر شکل و جابجایی ذرات خاک است. این پدیده در اثر عوامل مختلفی از قبیل فعالیت های معدنی، استخراج نفت و گاز، پمپاژ آب زیرزمینی و فعالیت های تکتونیکی به وقوع می پیوندد. نشست و گسیختگی زمین که ناشی از عدم توازن بین برداشت آب و تحکیم -رسوبات آبرفتی است توسط محققین مختلف و در بسیاری از نقاط جهان گزارش شده است. در ایران نیز در سال های اخیر، به ویژه در پ...

بررسی تغییرات ضرایب هیدرودینامیکی (t،s) آبخوان دشت تهران در اثر افت سطح آب زیرزمینی و فرونشست زمین

بررسی سطح آب زیرزمینی دشت تهران نشان دهنده افت سطح ایستابی در این منطقه است. افت سطح ایستابی منجر به کاهش قابلیت انتقال آبخوان و ضریب ذخیره می گردد. بدین ترتیب که در نتیجه افت سطح آب زیرزمینی و کاهش فشار آب حفره ای، ذرات خاک متراکم گشته و تخلخل خاک کاهش یافته که به تبع آن نفوذپذیری کاهش می-یابد. با کاهش نفوذپذیری، ضرایب هیدرودینامیکی آبخوان نظیر قابلیت انتقال (t) و ضریب ذخیره (s) نیز کاهش می یا...

بررسی سطح ایستابی آب زیرزمینی دشت اردبیل

Groundwater resources are important sources for the supply of water in agriculture, industry and drinking in Ardabil plain, therefore underground water resources planning and sustainable management of these resources are important. The purpose of this study is grading the villages in the plain of Ardabil in underground water crisis and changes during the years 1360-1391. The information obtaine...

full text

بررسی تغییرات کمی آب‌های زیرزمینی در دشت سمنان

استان سمنان با توجه به اینکه در منطقه‌ی خشک و نیمه‌خشک قرارداد مشابه دیگر مناطق خشک کشور بیشتر در معرض بحران کم‌آبی قرار دارد، بنابراین به‌منظور بررسی تغییرات آب‌های زیرزمینی دشت سمنان انتخاب شد. برای این هدف، آمار 20 حلقه چاه مشاهده‌ای در طی دوره آماری 20 ساله (1373-1392) مورد بررسی قرار گرفت. ابتدا داده‌های شرکت آب منطقه‌ای استان سمنان جمع‌آوری و مرتب‌ شد. پس از ورود داده‌ها به GIS، با استفاد...

full text

بررسی تغییرات مکانی کیفیت آب زیرزمینی دشت سمنان- سرخه با استفاده از روشهای زمین آمار

امروزه به­دلیل کمبود آب در کشور به­خصوص در مناطق بیابانی و نیمه­بیابانی، مدیریت بهینه و استفاده از منابع آب زیرزمینی لازم و ضروریست. در این پ‍ژوهش تغییرات پنج ویژگی هدایت­الکتریکی، کلر، غلظت املاح محلول، سدیم و سولفات آبهای زیرزمینی دشت سمنان در طول دوره آماری مورد مطالعه (از سال آبی 79-78 تا 89-88) مورد بررسی قرار گرفت. به­منظور انتخاب مدل مناسب برای برازش بر روی واریوگرام تجربی از مقدار ریشه ...

full text

اثر نوسانات اقلیمی ‌و برداشت آب بر تغییرات ‌تراز آب زیرزمینی دشت دامنه

     دشت دامنه واقع در منطقة فریدن اصفهان از جمله مناطقی است که کشاورزی مکانیزة آن کاملاً وابسته به آب‌‌های زیر زمینی آبخوان دامنه است. خشکسالی‌­‌های اخیر و پایین رفتن سطح ایستابی، کشاورزی این منطقه را با خطر شدید روبه‌رو کرده است.در این پژوهش از داده­‌های اقلیمی هفت ایستگاه هواشناسی حوضة آبریز دامنه و داده­‌های مربوط به ‌تراز آب زیر زمینی در دورة آماری مشترک 20 ساله (90-1370) برای مطالعة اثر عن...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 28  issue 112

pages  181- 190

publication date 2019-08-23

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023